Kijk eens voor je uit, vervolgens naar de vloer en doe (denkbeeldig) een stap achteruit. Neem eens afstand van de situatie waar je je net bevond. Liggen er brokstukken in het zicht, of is het schoon?

Die vraag stelde ik mijzelf de afgelopen dagen, nu ik zeer bewust tijdelijk afstand heb genomen van de Nederlandse maatschappij door naar de andere kant van de wereld te gaan. Ik wilde ontrafelen waar de ontheemde gevoelens vandaan komen die ik aantref in de ogen van de jongeren die ik dit jaar heb mogen spreken: wat projecteerde ik hier en wat constateer ik nu precies?

De afgelopen drie jaar die voor eenieder van ons zeer intens is geweest op uiteenlopende manieren. Velen voelen amper ruimte waardoor we op elkaars tenen gaan staan of niet genoeg afstand nemen waardoor de glans niet kan ontstaan; de dichtheid blijft bij frictie.

Reflectie

Wat heb ik daar zelf veroorzaakt? Wat wil ik in het vervolg anders doen? Ben ik dienend geweest in kalmte en verbinding of heb ik af en toe vanuit projectie uitgehaald naar anderen? 

Ik kijk voor me, naar het stukje ruimte tussen mij en daar waar ik net stond. Er liggen inderdaad wat brokstukken en er komen voorbeelden op waarin ik terug heb moeten komen op mijn gekozen handelen. Ik voel in eerste instantie schuld en schaamte: schuld over zij die ik geen recht heb gedaan of niet in waarde heb gezien en kortstondig ook wat oude schaamte van de overtuiging die ik lang als te zware deken bij mij had gedragen: schaamte gaat over een gekleineerd verlangen in onszelf dat ooit weggehoond werd.

Snel, herstel ik mij.

Ik schud de schaamte van mij af, voel mij ineens moe: zo bekaf..

Ik zucht eens diep en kijk goed naar de brokstukken die ik heb veroorzaakt, ontrafel hun structuren en ineens lijken ze al een stuk kleiner. Ik denk er nog eens diep over na en probeer mij voor te stellen welk effect mijn fouten hebben gehad op anderen en of ik daarin nog afwegingen in wil maken. Met rust kijk ik de brokstukken nog eens in de ogen: ik besluit het de volgende keer anders aan te pakken met dit inzicht. Ziezo; dat verlicht.

Ik kijk nog eens naar de ruimte tussen; er, liggen er nog steeds brokstukken. Ze zijn niet van mij... Na mijn reflectie durf ik te kijken naar dat deel van de ander, onderzoek tegelijkertijd wat dat over mij zegt.  Kom; ik neem je er in mee.

Ons tekort aan lucht opeisen in de ademruimte van de ander

Wie niet gezien en emotioneel gevoed is, houdt later honger naar de erkenning van een ander. Bij een te grote vrijheid aan expressie, slaat dit door naar agressie: het op willen vullen van een onstilbare leegte.

Al vanaf dat ik mij kan heugen heb ik een passionele ondersteuningskracht gevoeld wanneer iets in mijn omgeving dit nodig had. Daar waar een ander riep, trachtte ik te antwoorden. Dienstbaar en hoewel het ego er af en toe overheen wilde strijken, hield ik mijn diensten grotendeels streng verborgen voor het Allemansoog en hield ik zelf altruisme scherp in het vizier. Het is iets waar ik trots op ben tot op heden: ik help niet voor het oog, maar vanuit het hart. Dat is iets wat ik voluit over mijn persoon durf te zeggen.

Ah, ja.. Dat zegt dat brokstuk dat ik voor mij zie van de ander, dus over mij:

Met momenten, de afgelopen drie jaar, heb ik voor het eerst vernedering gevoelt in mijn werkzame leven.. Waar overleefgedrag samenkwam met de narcistische honger van rijkelijk verweesde mensen, waar deze ineens verweven raakten.

Een giftige cocktail, een die mij als hulpverlener op een gegeven moment teveel confronteerde met het onvermogen van een grote groep mensen die enkel rechten maar geen eervolle plichten voelden en daardoor een plek opeisten. Die ons niet enkel om de aai over hun bol vroegen maar ook hun persoonlijke lasten op onze schouders trachtten te leggen: ver weg van de verantwoordelijkheid. En, zeer belangrijk: dit kwam niet uit het één of andere kamp voort; het kwam van alle kanten, deze verdrukking en vervaging tussen de dienstlevering van de één en de mening van de ander. Het product werd zo groot gemaakt dat de afleveraar niet meer gehoord of gezien kon worden.

Medio 2021 bezweek ik onder de druk van deze ontwikkeling die mij dagelijks recht in mijn zorghart trof en waarbij veel agressieve energie was afgevuurd jegens mij en andere dienstverleners uit verschillende takken.

Ik ben niet burn-out gegaan: dat vuur in mij is nooit gedoofd. Nee, het was voor mijn gevoel een veel engere plek. ik was opgedroogd. Mijn stem, mijn verbale kracht, was volledig gestild. Ik verdronk: er was teveel water en het slokte eenieder op die het niet als Grote Zee wilde erkennen. Lange tijd ben ik bang voor water geweest, opgedroogd als ik was. Ik durfde mijn voeten niet meer in het water te dippen; met een verkeerd been te water gaan, kon zo een stortvloed veroorzaken over eenieder in een dienende functie. 

Dat we in diezelfde ontwikkeling jongeren nóg verder zagen afdwalen door gretige graaiers met mooie oneliners die handig inspeelden op deze leiderschapscrisis, zag ik dan ook met lede, opgedroogde ogen toe.

De overgebleven brokstukken

Ik wil je als pedagoog meenemen in wat ik in de brokstukken zie liggen vanaf dit Australische strand, verre van de Woeste Noordzee.

Vandaag was ik getuige van twee vrouwen die spraken met enkele jonge meiden toe over zelfliefde, tot het kwartje bij mij viel. 10 minuten lang praatten zij en galmden de meningen de kamer in. In het gesprek met jonge vrouwen werd er geen enkele vraag aan elkaar gesteld: ze wisten al wat zij wilden vertellen vanuit hun eigen leefwereld, gespiegeld aan de ander.

Zelfliefde is het antwoord, want het universum gaat tenslotte over Liefde, concludeerden de vrouwen. En als je twijfelt over jezelf; heb je te weinig Zelfliefde. Je bent te weinig bezig met jou, hoe jij beter in je vel kan gaan zitten. Een andere therapeut die al 20 jaar met dolfijnen werkt en met mij mee aan het luisteren was, merkte terecht op dat veel van de Social-Media posts selfies waren waarin deze vrouwen bezig waren met ’selflove’, daar was geen woord aan gelogen.

De vraag die wij ouders hierover willen stellen, is hoe zijzelf kijken naar deze tendensen. Op Social media zijn enkele kanalen te vinden die tegen deze bewegingen in gaan, met gevatte humor en een nuchtere kijk. Het doet denken aan een gemeenschappelijke constatering in veel culturen over de hele wereld: een koning heeft altijd een nar nodig om niet door te schieten: de eigen kwetsbaarheid moet gespiegeld worden zodat we onze plaats kunnen behouden.

Ik betwijfel of de stroming rondom Zelfliefde ons verder gaat helpen. Er zit namelijk een narcistische contradictie in de boodschap die miljoenen jonge en zoekende mensen via internetkanalen op dit moment te horen krijgen: Als het universum/het leven stroomt op de krachtigste energie Liefde; dan is dat een gedeeld iets van ons allen. Door er het Zelf aan te koppelen, ontkoppelen we ons van die Gedeelde bron. Door je te fixeren op jezelf, verblind je je voor de verbinding met alles om je heen.Dit is precies wat mensen die emotioneel nooit gevoed zijn doen: projecteren, zoals Narcissus in de spiegel. Zij die nooit gevoed zijn, kennen enkel honger!

De leegte die veel jongeren en zoekende mensen dan ook ervaren, heeft te maken met een gebrek aan connectie. Zij zoeken naarstig naar een houvast, welke gretig gegeven wordt door een aantal zelf-lievende lieden die hen nog verder zichzelf in duwen, in plaats van de wereld in...

Universele liefde; niks met het Zelf.

Veel religies en Mystieke stromen dezelfde opvatting in oude scrollen: 

Wijsheid vindt men via nieuwsgierigheid en een open hart naar alles om ons heen, niet teren op alles van binnen. Van de prachtige poëzie van Rumi uit het oude Oosten tot aan Einstein en zijn vrouw: allen verwonderde zich om de wereld om zich heen en kwamen daardoor tot kalme inzichten. 

Lief jong mens, zoekende ouder of wankelende professional: liefde betreft een stevige schil: duidelijke kaders, zoals het lichaam om de ziel, zodat het kan verbinden en voort kan vloeien. Denigreer niet dat wat enkel zichzelf ziet (het zal zich nog dieper ingraven) maar laat duidelijk merken wat verbinding is en hoe een stevige schil (kaders, begrenzing, verantwoordelijkheid, solidariteit) juist zorgt voor een ecologisch geheel.

Voor velen is het moeilijk, zo niet onmogelijk om nog onderscheid te maken in verbindende of vernietigende factoren en intenties. Vanuit de Ecopedagoog houd ik hierin het volgende aan en geef dit ook mee aan de ouders en jongeren; dient het liefde of dient het een belang? Van alle kampen kwamen voorbeelden waarin zogenaamd vanuit een gedeelde liefde iets werd aangegeven om zo de stroming in de ander te ondermijnen; op Social media waren velen voorbeelden van spirituele boodschappen en persoonlijke ontwikkeladviezen richting jongeren waarin hen werd verteld vanuit liefde meer op het Zelf gericht te zijn: mooi niet, dus.

Ik rust nog even uit, op dit verre strand. Ik laat me verwarmen door de warme zonnestralen en verwennen door de natuurrijke omgeving, zeker in gezelschap van prachtige vogels. Even vogelvrij, voor een vliegende start. Om straks met een verfrissende Nieuwjaarsduik in de Noordzee jou, je kind en je protégé te helpen vissen naar gevoelde, gevoede inzichten: zodat jouw geliefden in komende stormen, niet snel zullen zwichten voor gehaaide wegen: ze zullen zich voelen als een vis in het water.

Liefs,

Lize